4 Ocak 2009 Pazar
GİRİŞ
Hazırladığımız rapor, Alanya’da turizm kümelerinin oluşturulması, uygulanabilirliği ve bu konuyla doğrudan alakalı olan her şey dahil uygulamaları hakkındadır.
Projemizde ilk bölümünde, Küme tanımını yaptıktan sonra Alanya için uygulanabilecek potansiyel turizm kümelerinin analizi yapılmış, mevcut turizm kümesinin parçalarına bakılmış ve oluşturulacak yeni turizm kümeleri hakkında açıklama yapılmıştır. En son olarak turizm kümesinin örgütsel yapısından bahsedilmiştir.
KÜME TANIMI
Kümeler temel olarak işbirliği ve rekabetin aynı ortamda tutulması fikrinden ortaya çıkmıştır. Sosyal ilişkiler, kümeleri bir araya getirdiği gibi, yenilikçi fikirlerin yaratılması sürecine de katkı sağlar. Bunun yanında daha geniş bir açıdan incelenmesi daha mantıklıdır zira küreselleşmenin, kümelenmenin önemini azaltmasının önüne ancak bu şekilde geçilebilir. Günümüzde dünyayı hızla içine çeken küreselleşme aynı zamanda kümelenmenin de önüne set çekmektedir. Ancak gerek sayılarından, gerekse rekabet güçlerinden bağımsız olarak kümeler, düzgün uygulandığı zaman içerisindeki kuruluşlara büyük yararlar getirmektedir.
Sosyal iletişim ağının güçlü olması, kümelerin içindeki kuruluşların da aynı zamanda birbirlerini daha iyi anlamalarını sağlamaktadır. Bunun yararları ise dış ekonomiye güçlü bir ivme kazandırması ve özelleştirilmiş servislerin teknik ve ekonomik açıdan daha donanımlı olmasını sağlamasıdır.
Basite indirgenirse;
• Her ne kadar müdahaleciliği teşvik eden bir yapıda olsa da daha esnek bir modele dönüşmek,
• Rekabeti arttırmak, kısa dönem kazançlarını ve kuruluşlar arası ulusal veya uluslar arası anlaşmazlıkları azaltmak,
• Dinamik ve esnek olmak, kümelerin en büyük özellikleridir.
Örnek Küme Şeması
KÜME MODELLERİNİN UYGULANABİLİRLİĞİNİN DENETLENMESİ
- Sağlık Odaklı
- Gece Hayatı Odaklı
- Tarım Odaklı
- Küçük Turistik İşletmeler Odaklı
- Büyük Oteller Odaklı
“Her küme türü, her alana uygulanabilir” şeklinde bir kural yoktur. Doğru sonucu alabilmek için küme modellerinin belirtilen bölge ile uyumluluk derecesini ölçmek için bazı testler yapılabilir. Örnek vermek gerekirse araştırmalarda;
- Kuruluşlar ve rakipleri hakkında bilgi edinmek
- Firmaların tedarik zinciri hakkında bilgi edinmek
- Firmaların finans durumlarını gözden geçirmek
- Firmaların rekabet edebilinirlikleri ve yeniliğe ve gelişime açık olmaları tespit edilebilir.
Bu noktada Alanya Belediyesi Stratejik planından da yola çıkaraktan üzerinde durulma olasılığı en çok olan 2 modeli göz önünde bulundurmak istedik. Bunlar, ara sunumda da belirttiğimiz gibi; Küçük Turistik İşletmeler Odaklı ve Büyük Oteller odaklı. Alanya, diğer tatil beldelerimizin bir çoğu gibi, turizm açısından en yoğun dönemlerini Nisan ve Kasım ayları arasında geçirmekte. Bu dönemler arasında, Alanya’nın nüfusu, kış nüfusunun birkaç misline çıkmaktadır. Günümüzde yaz dönemlerinde turistik faaliyetlerin bir çoğunu gerçekleştirebilen işletmelerin bulunduğu ilçelerin en büyük sıkıntılar, Alanya Stratejik Planında da belirtildiği gibi;
- Kentteki hızlı nüfus artışı ve kentin hala turist çekmesi
- Kalifiye eleman sayısının azlığı
- Yüksek kapasite ve nitelikli konaklama merkezlerinin yetersiz oluşu
- Alanya’ya yönelen turist profilinin düşük olması
- İşsiz ve suç işlemeye müsait kişilerin iş bulma ümidiyle kente göçü
Bu sıkıntılar sadece Alanya’nın sorunu değil, Akdeniz ve Ege bölgesine kıyısı olan, turizm ile geçimini sağlayan irili ufaklı tüm ilçelerin en büyük sorunudur. Bu noktada, ilçe belediyelerin yaratıcı çözümlere yönelip kötü gidişatı derhal engellemesi, en azından kısa dönem çözümlerle belli bir süreliğine yavaşlatıp uzun dönem projeleri hakkında daha fazla emek sarf etmesi gerekmektedir.
Bu noktada biz de Alanya belediyesinin stratejik planındaki sorunların insan kaynaklı olan kısımlarının ağır bastığını düşündüğümüzden, daha çok turistik alanı da ilgilendiren Küçük Turistik İşletmeler Odaklı ve Büyük Oteller odaklı küme modellerinin daha uygun olabileceğini düşündük.
ALANYA'DAKİ MEVCUT TURİZM KÜMESİ
- Çekirdek Kuruluşlar (iç)
- Çekirdek Kuruluşlar (dış)
- Yardımcı Kuruluşlar
Çekirdek kuruluşlar, listede de görüldüğü gibi 2 ayrı dalda toplanmaktadır. İç Çekirdek Kuruluşlar, otellerle birebirde daha fazla etkileşim içerisinde olup turizm ile doğrudan olarak ilgilenmektedirler. Dış Çekirdek Kuruluşlar ise daha az etkileşim içerisinde bulunup turizm ile doğrudan alakalı değildirler.
Birkaç örnek vermek gerekirse;
Çekirdek Kuruluşlar (iç)
- Restoranlar ve kafeler
- Bankalar, Döviz büroları, Kuyumcular ve Sigorta şirketleri
- Müzeler, Diskolar, Sinemalar
- İletişim merkezleri ve internet kafeler
Çekirdek Kuruluşlar (dış)
- Bakım ve Onarım merkezleri
- Perakendeciler
- Temizlik servisleri
Yardımcı Kuruluşlar
- İnşaat şirketleri
- Malzeme sağlayıcıları
- Tarım, balıkçılık ve ormancılık ile uğraşanlar
KÜÇÜK TURİSTİK İŞLETMELER ODAKLI
Küçük Turistik İşletmeler Odaklı kurulacak bir kümenin bu küçük işletmelere en büyük faydası, onlara doğru rekabeti, işbirlikçiliği ve büyümeyi öğretecek olmasıdır.
Bu şekilde oluşturulmuş olan bir turizm kümesi, şirketler arasında bir bilinç yaratacak, bölgenin gelirinin artmasını sağlayacak ve Stratejik Planda da belirtilen kente göç eden işsiz insanlara iş imkânı da sağlayacak ve yerel halkın daha mutlu, huzurlu ve refah içinde yaşamasını sağlayacaktır.
b-) Hedefi
- Müşterek kazançların sağlanması için firmaları ve yerel enstitüleri b,r araya getirmek
- Güçleri ve kaynakları birleştirerek hedef noktadan daha yükseklere, daha çabuk ulaşılmasını sağlamak
c-) Etkinlikler
*Ortak satın alma ve kaynakları paylaşma
Küme üyeleri, alacakları ürünler için bir araya geldiklerinde alım güçlerini arttıracaklar, bu şekilde de maliyetlerini düşüreceklerdir. Aynı zamanda alım güçlerinin artması, sundukları hizmetin doğal olarak kalitesinin de artmasına sebebiyet verecektir. Kuruluşlar, kendi bilgilerini, tecrübelerini hatta ve hatta insan kaynaklarını bile paylaşarak hedefledikleri noktaya daha kolay ulaşacaklardır.
*Pazarlama
Küme içerisinde bulunan kuruluşlar, ortak gayelerine uyacak şekilde bir pazarlama ağı geliştirebilirler. hatta ortak bir marka yaratılması ve bunun pazarlanması üzerinde de çalışabilirler.
*Eğitim
Alanya Belediyesi Stratejik Planında da gördüğümüz gibi bölgede ciddi bir kalifiye eleman problemi çekilmekte. Küme içerisinde bulunan kuruluşlar, ortaklaşa eğitim merkezleri açarak, ihtiyaçları doğrultusunda kalifiye eleman yetiştirebilirler. Doğru bir insan kaynakları yönetimi ile işe alınanların verimi de arttırılabilir ve kentteki işsizlik sorunu büyük ölçüde azaltılmış olur.
*Yenilikçi Çalışmalar
Turizm için yapılacak araştırmalarla, yapılan reklamlara yeni bir ara yüz getirilebilir. Bu sayede Her şey dâhilciliğin getirdiği “ucuz, harcamadan tatil” anlayışının da önüne geçilip hem yöre esnafı hem de küçük işletmeciler sevindirilebilir. Daha da önemlisi, bölgeye İspanya’da veya İtalya’da olduğu gibi doğru bir reklam anlayışı ile kaliteli turist çekilebilir.
*Kalite Kontrol ve Bakım
Oluşturulan kümedeki kaynakların doğru kullanımı ile kalıcı ve devamlı bir kalite kontrol süreci oluşturulabilir.
d-) Olası sonuçlar
- Servislerin farklılaşması ve kalitenin artması ile Alanya’nın dünyanın birçok yerinden daha fazla sayıda turist çekmesi
- Kendi kendine öğrenen, daha bilinçli bir yöre halkının oluşması
- Ortaklaşa hareket etmenin sonucunda maliyetin fark edilir derecede azalması
- Birbirleriyle rekabet eden kuruluşlar arasında güven oluşması
BÜYÜK OTELLER ODAKLI
a-) Amacı
Büyük turistik oteller ve Tatil köyleri için hizmet seviyesini ve kalitesini arttırmak, bu kuruluşların yöre halkı ve esnafı ile ilişkilerini iyileştirmek ve küçük turistik işletmeleri desteklemek, kurulacak küme modelinin en büyük hedefleridir.
Büyük Oteller Odaklı Küme modeli, Alanya’daki büyük turizm işletmelerine o bölgenin liderleri gibi bakıp, diğer küçük işletmelerin de onları takip etmesini sağlayacaktır. Büyük oteller arası işbirliği sayesinde maliyetler azalacak, servis kalitesi ise artacaktır
b-) Hedefi
Yeni kurulacak küme modelinin en büyük hedefleri, önceki yıllarda elde edilen turizm payını arttırmak, 5 yıl içerisinde yabancı alanda yaygın bir marka haline gelmektir.
Büyük oteller odaklı küme modeli, diğer rakiplere göre Alanya’daki büyük işletmelerin farklı olmasını sağlayacak ve kümelenmenin getirdiği yenilikçi fikirlerle Alanya, dünyanın dört bir tarafından turistleri çekebilir hale gelecektir.
c-) Etkinlikler
*Ortak satın alma ve kaynakları paylaşma
Hem tüketici, hem de üretici için küme modelinin getirdiği alım gücü faydalı olacaktır. Zira kaynakların ortak kullanılması, küme içerisinde bulunan kuruluşların alım gücünü önemli ölçüde arttıracaktır. Alım gücünün artması, aynı zamanda tüketicide de daha yüksek bir talep ortaya çıkaracak, bu vasıtayla büyük işletmeler, hizmet kalitelerini arttırmak zorunda kalacaktır.
Kaynakların ortak kullanılması ise, kuruluşların tesislerini, araç gereçlerini ve en önemlisi bilgilerini ortak kullanmaktan geçmektedir. Bu birliktelik, tüm bu vasıflara ulaşımı kolaylaştıracak ve bunun daha ucuz bir maliyetle olmasına imkân verecektir. Bu yöntemle kar eden kuruluşlar, bu karlarını diğer etkinliklere (pazarlama, eğitim) ayırıp kalitelerini daha da üst seviyeye çıkarabilirler.
*Pazarlama
Kümeleşme ile ortaya çıkan birleşmiş pazarlama gücü, firmaların tüm dünyadaki potansiyel turistlere ulaşım gücünü arttıracaktır. Birleşme ile bütçe kısıtlaması yüksek oranlarda ortadan kalkacağından, kuruluşlar konferanslara katılmak veya etkisiz reklamlar vermekten çok daha olumlu işlere imza atabileceklerdir.
*Eğitim
Genel olarak turizme bakıldığında, insanlar arası iletişimin en önemli ve etkili olduğu sektörlerden birisidir. Bu yüzden küme içerisindeki insan kaynakları yönetiminin etkin bir şekilde yapılması gerekmektedir. Geliştirilmiş bir eğitim mekanizması ile bölge ihtiyacına uygun elemanları çok rahat ve hızlı bir şekilde yetiştirebilir. Yüksek kalitede eğitim, aynı zamanda potansiyel çalışanların turistlere nasıl ve ne şekilde davranacağını da öğretip, müşteri ve kuruluş memnuniyetini arttırabilir. Bu durum, doğal olarak kalite artışını da ortaya çıkaracaktır. Aynı zamanda eğitimin küme içerisinde yapılması, kümenin ihtiyaçlarına göre eleman yetiştirilme verimini maksimum düzeye çıkaracaktır.
*Yenilikçi Çalışmalar
Günümüzde izleme ve takip etme eğilimleri eskisi kadar revaçta değildir. Bu yolu seçmiş olan işletmelerin birçoğu kaybetmeye mahkûm olmakla beraber günümüzde de hızla bu onuma girmişlerdir. Yenilikçi fikirler ve görüşler tüketiciye farklı bir hizmet sunulmasını tetiklemektedir. Bu yöntemle bölge, diğer bölgelerden daha yüksek alım gücüne sahip turistleri çekebilir ve bu yolla Alanya, rakiplerinin bir adım önüne geçebilir.
*Kalite Kontrol ve Bakım
Rekabet unsurları içerisinde kalite, en önemli faktörlerden birisidir. Küme içerisinde konulacak kalite standartları, tüm küme bireylerini belli bir standardı yakalama konusunda zorlayabilir. Birkaç kuruluşun iyi olmasındansa, bölgedeki tüm kuruluşların, yüksek kaliteli hizmet vermesi, Alanya’nın ismini de daha ön plana çıkaracaktır.
d-) Olası sonuçlar
Küçük turistik işletmeler odaklı küme modelinin sonuçlarının birçoğu, Büyük oteller odaklı küme modeli için de geçerlidir. Bunların dışında Büyük Oteller Odaklı Turizm Kümesinin kurulması ile Alanya, aşağıda sayılanlara hızla ulaşabilecektir;
- Şehrin ve büyük işletmelerin uyum içinde bulunması sonucu, Alanya’nın Türkiye’de benzersiz bir pozisyona gelmesi,
- Küçük çaplı otellerin, restoranların birimsel bir yapı altında birleşmesi
- Turistlere benzersiz bir ulaşım ve eğlence deneyiminin yaşatılması
OLUŞTURULACAK KÜMENİN ÖRGÜTSEL YAPISI
Küme Basitleştirme Ajansı, küme içerisinde kurulacak, içerisinde bölgenin güçlü işadamlarını, önemli kararları verme yetisine sahip insanları içerisinde barındıracak bir örgüt olacaktır. Küme, hoşgörülü ve esnek bir yapıya sahip olmasına rağmen, oluşturulacak bu örgüt, tüm görevlerini yerine getirirken tereddüt etmeyecektir.
Geçtiğimiz yıl yapılan, Alanya belediyesi ve küme analizi hakkında olan System Design raporundan elde ettiğimiz bilgiler ışığında, KBA’nın organizasyon şeması şu şekildedir;
KBA genel olarak 2 yönlü çalışacak bir sisteme sahip olacaktır. Bir taraf, müşteri memnuniyetinin sağlanması üzerinde yoğunlaşacakken, diğer taraf ise kümenin geliştirilmesi ve devamının sağlanması üzerinde çalışacaktır.
Turistin gözünde KBA temel olarak 3 şeyden sorumlu olacaktır;
- Servislerin uyumu
- Reklam
- Servislerin itibarı
KBA aynı zamanda aşağıda sayılan diğer fonksiyonları da yerine getirmek için uğraş verecektir;
***Strateji Bölümü
- İleriye dönük fırsatlar, yatırım seçenekleri ve uzun dönemli stratejiler üzerinden düşünmek.
***Koordinasyon Bölümü
- Küme elemanlarının gelişimini desteklerken aynı anda eğitim şemalarının oluşturulmasını sağlamak.
- Seminerleri ve halk buluşmaları organize ederek küme içerisindeki bireylerin iletişimlerinin devamlılığı sağlamak.
***İdari Destek Bölümü
- Kümeye ekonomik ve idari anlamda katkı sağlamak
- İnsanlar ve altyapı arasındaki bütünleşmeyi sağlamak
***Hesap Kontrolü Bölümü
- Tüm alanlarda şeffaflığı sağlamak
- Küme performansının analiz etmek ve raporla idari birimlere sunmak
***Pazarlama Bölümü
- Görsel materyallerin hazırlanmasını sağlamak(Gazete, radyo yayınları vs.)
- Pazarlama vasıtası ile küme tabanlı aktivitelerin oluşmasını sağlamak
- Kümeyi yerel, ulusal ve uluslar arası alanlarda tanıtmak
***Maliye Bölümü
- Projeleri ve Bütçeyi kontrol etmek, yıllık hesapları organize etmek, kümesel aktiviteler için kaynak bulmak
- Gelecekte yapılması planlanan projelerin bütçesini güvenceye almak
***Alım Satım Destek Bölümü
- Küme içerisindeki firmalara danışmanlık hizmeti sağlamak
- Atölyeleri ve seminerleri organize etmek
- Küme içerisindeki firmaların ve organizasyonların gelişmeleri hakkında veritabanı oluşturmak ve bu veritabanının devamlılığını sağlamak.
SONUÇ
GİRİŞ
ALANYA'DA HER ŞEY DAHİL
Her şey dahil kavramının aşağıdakiler üstündeki etkisi çok büyüktür
• Konaklama girişimleri
• Diğer girişimler (restoranlar, barlar, hediyelik eşya mağazalarını, vb.)
• Müşteriler
PROBLEM
Belirtiler
1. Eğlence ve yemek tedarik sektöründe düşüş
2. Turistlerin memnuiyetsizliği
3. Mücevherat ve deri mağazaları gibi lüks malların sayısında azalma
Ana problemler
1. Düşük kalite servisler (turist problemi)
2. Turizm getirisinin adaletsizce dağılması ( girişim problemi (oteller hariç) )
3. Turizm sektörünün Alanya ve Türkiye ekonomisine katkısının azalması
SİSTEM YAKLAŞIMI
Şekil 1: Sistem şeması
ÇÖZÜM YAKLAŞIMI
ÜRÜN
· Bütün oteller ‘yatakta kahvaltı’ servis eder
· Aynı kalite derecesindeki restoranların aynı servislerine aynı miktar ödenecektir
· Turistlere masrafsız günde birkaç kere servis edilecektir.
· Ekstra servisler gece eğlencesi, Türk hamamı ve buna benzer servisler seçenekli olacaktır. İsteyenlere ekstra fiyat karşılığı servis edilecektir.
Ürün Oluşumu
Diğer turistik şehirler gibi Alanya’da girişimler değişik kalite derecelerde servis eder.
Eğlence sektöründeki standartlar hoşnut edici ve kalite dereceleri yakın.
Restoran ve otel kalite belirlenmesi Turizm Bakanlığının sınıflandırma kriterlerine göre belirlenmektedir.
Oteller aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır;
Derece 3: 4 yıldızlı oteller ( 5 yıldızlılar da )
Derece 2: 3 yıldızlı oteller
Derece 1: 2 yıldızlı oteller
Restoranlar aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır
Tablo 1: Restoranlar için sınıflandırma kriterleri ve ponları
| maks pon |
genel görünüş | 3 |
giriş holu | 14 |
Tuvaletler | 46 |
Yemek odası | 42 |
Mutfak | 48 |
Yemek | 11 |
Personel | 20 |
temizlik ve devaamlı bakım | 21 |
Çevre | 8 |
Havalandırma | 9 |
yangın koruma | 10 |
Çöp | 8 |
Toplam | 240 |
Toplam maksimum ponuna göre de kalite sınıfı belirlenir.
Tablo 2: Kalite sınıfları
Derece 2 | 180-240 |
Derece 1 | 100-180 |
Sonuç olarak, farklı dereceler farklı derecekteki girişimleri gruplandırarak hazırlanabilinir. En lüks paket otel kalitesi 3 ve restoran kalitesi 2 olandır. Bu yoldan derecelerin kalite indeksini gösteren bir matris oluşturulana bilir;
Tablo 3: Mümkün kalite tanımları
| KD1 | KD2 | KD3 | KD4 | KD5 | KD6 |
OKD | 3 | 3 | 2 | 2 | 1 | 1 |
RKD | 2 | 1 | 2 | 1 | 2 | 1 |
ÖNERİLMİŞ KART SİSTEMİ
SONUÇ
REFERANSLAR
· http://www.clusteringconference.com/html/TR/index.html
· http://www.tumgazeteler.com/?a=1517407